کنفرانس نور در هنر ، معماری و شهرسازی برگزار شد

 بخش اول کنفرانس نور در هنر ، معماری و شهرسازی ایران دیروز ششم خرداد ماه در سالن همایش های بین المللی رایزن برگزار شد .

 از آنجاییکه امسال سال جهانی نور  از سوی سازمان یونسکو نام گرفته است ، اندیشکده ی پژوهشی هرم پی بر آن شد تا سمیناری با هدف همگرایی آراء و اندیشه های صاحبنظران ، مدیران و مجریان و ارتقاء دانش عمومی در فن آوری های نوری و همچنین استفاده از فن آوری نور در علوم دیگر و ارائه ی راه حل برای چالش های انرژی برگزار کند .

دراین راستا سمیناری در دو روز متوالی و با حضور جمعی از صاحبنظران عرصه ی هنر ، معماری ، شهرسازی و علوم مرتبط  دیگر برگزار میشود ، دبیر این کنفرانس بین الملل دکتر محمد مهدی محمودی میباشد و بخش اول آن دیروز چهارشنبه ششم خرداد ماه برگزار شد و بخش دوم امروز پنجشنبه برگزار میشود .

دبیر علمی و سخنران  روز اول این کنفرانس بین المللی آقای دکتر رضا منصوری ، استاد دانشگاه صنعتی شریف و سایر سخنرانان روز اول دکترحسن بلخاری ،  دکتر افشین دانه کار ، دکتر پیروز حناچی ، مهندس سید جواد میر حسینی ، دکتر سید مجید مفیدی شمیرانی ، دکتر کتایون تقی زاده ، دکتر میثم معصومی و دکتر مهناز محمودی زرندی و اعضاء میزگرد این کنفرانس دکتر محمد مهدی محمودی ، دکتر علی نقی سلمانی ، مهندس بهنام اتابکی ، مهندس سید عطاا.. صدر و دکتر رضا منصوری بوده که از دیدگاه های مختلف به حوزه ی نور در هنر ، معماری و شهرسازی پرداختند .

محمد مهدی محمودی در بدو کنفرانس به بیان دیدگاهها و مسائل پیرامون موضوع ، اهداف و رویکردها پرداخته و از حامیان معنوی تقدیر و تشکر کرد .

در ادامه رضا منصوری با رویکرد نور در علم و هنر به بیان لزوم نورپردازی های طبیعی پرداخت و گفت : استفاده ی هنرمندانه از نور میتواند در ایجاد فضای مطلوب و کاهش آلودگی های نوری که بعضا برخی فضاها را از کارکرد خود خارج کرده ، راهگشا باشد .

منصوری در ادامه به بیان انواع برهم کنش ها در عالم پرداخته وافزود : میان نیرو و برهم کنش از لحاظ لغت و معنا تفاوت وجود دارد  ، به نحوی که در بکار بردن آنها باید تامل نمود ، همچنین درک بشر از نور در دوران پیش از اسلام و پس از آن متفاوت بوده است .

در خاتمه به بررسی اسلاید هایی در حوزه ی نور و احساس بشر از فضای نورپردازی شده پرداخته و گفت : بر آنیم تا در آینده ای نزدیک با تلسکوپ رصد خانه ی ملی ایران که در فنلاند تراشیده  شده است تا عمق کهکشانها را رصد کنیم .

در ادامه حسن بلخاری به بحث پیرامون فلسفه ی نور از زمان کهن پرداخته و گفت : نور عنصر پیوند دهنده ی اغلب ادیان و فرهنگ ها است ، در میان اشیاء طبیعی خورشید مفیدترین عنصر است زیرا به لحاظ یکسان بودن تابش آن و گستره ی تابشش مقدس بوده است .

بلخاری با تعبیر عقل به نور و نور به عقل به بررسی مساله ی نور در کلیساها پرداخت  و افزود : کلیساهای دوره ی اول مسیحیت به لحاظ طرز تفکر حاکم بر کلیسا مانند دژ و اغلب به دور از نور بوده است ، اما با تغییر نگرش و بازخوانی مسائل الهی کلیساها به فضاهای با نور مطلوب در کلیساهای گوتیک رسیده ایم .

وی در خاتمه با اشاره به کتاب جامع الاسرار و منبع الانوار آملی گفت : از متن این کتاب میتوان اینطور برداشت کرد که احتمال دارد آیینه کاری های معماری اسلامی به نحوی الهام گرفته از این کتاب باشد .

در ادامه افشین دانه کار با رویکرد نورپردازی های شهری و فضای سبز به بیان مساله ی نور پرداخته و اظهار داشت : نورپردازی های نامناسب حتی در محیط زیست خلل ایجاد کرده است ، ازدیاد  نورهای مصنوعی موجب افزایش حشرات و تغییرات اکوسیستم شده است .

دانه کار با بیان کارکرد های روشنایی فضاهای سبز شهری گفت : امنیت ، زیبا سازی ، و تامین محیط ادراکی مطلوب و ... از اهداف نورپردازی یک فضای شهری است و طی مطالعات میدانی انجام گرفته امروزه روشن سازی بیش از زیبا سازی مد نظر مدیران پارک ها و فضاهای سبز قرار گرفته است .

وی در خاتمه به بیان احساس ناشی از رنگ های متفاوت پرداخته و افزود : مردم بیشتر به نور سفید که حس واقعی بودن را القا میکند و پس از آن نور زرد که تداعی کننده ی حرکت است ، علاقمند هستند .

سید جواد میر حسینی با توضیح احساس های متفاوت از فضا به لحاظ ساکن یا متحرک بودن فضا و نور گفت : گاهی نور ثابت و گاهی متحرک است که در ایجاد حس بصری مخاطب نقش زیادی دارد ، از آنجا که آینده بسیاری از علوم قابل پیش بینی نیست در حوزه ی نور نیز آینده غیر قابل پیش بینی است .

وی با تاکید بر لزوم افزایش آگاهی پیرامون مسائل نور و نورپردازی افزود : باید با دید بازتر به مساله ی نور در ساختمان های امروزی بپردازیم ، تا دید بهتری نسبت به حس مکان و حس فضا و تلفیق آن با نور داشته باشیم .

میرحسینی به حس فضایی مناسبی که نور عبوری از پنجره های ارسی قدیمی در مخاطب ایجاد میکرد اشاره کرد و گفت : در زمینه ی نور پردازی باید بیشتر تلاش کنیم تا به فضای مطلوب دست یابیم .

 مفیدی شمیرانی با دیدگاه نور بوم به بررسی مسائل نور پرداخته و گفت : استفاده از نور روز که با اقلیم همسو باشد و کاهش نور های مصنوعی هم به مساله ی کاهش مصرف سوخت های فسیلی کمک میکند و هم اکوسیستم را دچار مخاطره نمیکند .

وی در ادامه با اشاره به دو چالش مهم قرن امروز گفت : امروزه یکی از چالش های ما تغییر اقلیم است ، اگر به مساله ی نور بوم بطور جدی توجه کنیم تغییرات اقلیم با سرعت کمتر اتفاق میافتد و در نتیجه عمر موجودات زنده به لحاظ گونه ی زیستی افزایش میابد و خطر انقراض موجودات کاهش میابد .

مفیدی شمیرانی با تاکید بر بی توجهی مردم نسبت به تغییرات اقلیمی گفت : یخ های قطبی با سرعت رو به آب شدن هستند ، گازهای گلخانه ای افزایش یافته اند و مصرف آب بسیار بیشتر از حد استاندارد است بنابراین وقت آن رسیده که به نوربوم به عنوان راهکاری با مزایای زیاد پرداخته و به جای مصرف سوخت های فسیلی که در واقع به نوعی سوزاندن اسکناس است به استفاده از انرژی خورشید روی آوریم .

پیروز حناچی با عنوان جادوی نور در معماری سنتی ایران به نور در هنر معماری و شهرسازی پرداخت و گفت : از دوران پس از اسلام ارتباط معنی داری بین نور و معماری بوده است ، نور در قرآن به عبارات مختلف بیان شده است ، بیان نوری که متمایز کننده و یا مورد تاکید است از مضامین قرآن پیرامون نور است .

حناچی در ادامه به جنبه ی عرفان و تقدس نور در معماری سنتی ایران پرداخته و افزود : در معماری سنتی ایران با فرمهای و روش های متفاوت نور به شکل مطلوب تجلی میکند ، استفاده از هندسه ، مقرنس ، حجاری های مشبک ، وفرمهای متفاوت نور پردازی در معماری سنتی ایران مشهود است .

وی در خاتمه به تفضیل پیرامون اقلیم های متفاوت و روش های طراحی پرداخته و گفت : خانه هایی که اقلیمی طراحی شده بودند در تک تک فضاها بحث نور مطرح بوده ، حیاط های کاملا روشن که ایجاد فضای حرکت و فعالیت است و ایوان های نیمه پوشیده از جمله نورپردازی های خانه های سنتی است .

در ادامه کتایون تقی زاده با عنوان نور ، معماری و موسیقی به بیان مسائل نور پرداخت و گفت : معماری و ویژگی هایش با نور تغییر میکند ، یک بنا در اثر نور و موسیقی متفاوت در مخاطب احساس های متفاوتی ایجاد میکند .

تقی زاده با ارائه ی نمونه های موردی به تحقیق و تفصیل در حوزه ی ریتم ، هارمونی و ملودی و تاثیر آن برمعماری پرداخته و گفت : نور پردازی مناسب میتواند به کاهش جرم و جنابت در جامعه کمک کرده و حتی فضاهای شهری را از حالت ایستا به پویا تبدیل کند .

وی در ادامه افزود : نور پردازی در کنار موسیقی به معماری کاراکتر و شخصیت میدهد ، تعامل بین معماری ، نورپردازی و موسیقی میتواند معقول ترین روش در فضا سازی ها و نماهای شهری باشد .

میثم معصومی با بیان نقش نور در زندگی و کاربرد نور پردازی و جشنواره های شهری گفت : نور به عنوان راهکاری برای آسایش ، امنیت و جذاب کردن فضاهای شهری مورد تاکید است ، امروزه به لحاظ کمتر شدن روابط اجتماعی برگزاری جشنواره های نور میتواند سودمند واقع شود .

معصومی در ادامه با بیان موردی جشنواره های نور در نقاط مختلف جهان افزود : پس از جنگ جهانی دوم شاهد افزایش جشنواره های نور در سراسر دنیا هستیم ، جشنواره های نور در آن مقاطع زمانی باعث زنده شدن و بازگشت شور زندگی به ساکنین شهرها بوده است .

وی در خاتمه در اشاره به اهداف جشنواره ی نور اظهار داشت : معرفی توانایی شهروندان ، افزایش تعاملات اجتماعی ،  رونق بخشیدن به فضاهایی که رونق آنها کمتر شده است ،ایجاد و تقویت تصویر بصری از شهر ،  تاثیر نور در معماری و ... از اهداف برگزاری جشنواره های نور است .

مهناز محمودی زرندی با محوریت آتریوم به بیان نور پرداخته و گفت : آتریوم ها به عنوان فضاهایی خالی و محصور برای نور دهی به لایه های پایین تر به لحاظ ابعاد و ارتفاع نیازمند بررسی دقیق هستند .

محمودی زرندی با اشاره به انواع آتریوم افزود : آتریوم هایی که از بدنه و سقف نور میگیرند دارای مشکل کنترل حرارت هستند و  در مقابل آتریوم هایی که صرفا از سقف نور میگیرند در طبقات پایین تر با مساله ی کاهش نورگیری مواجه هستند .

وی با اشاره به نامناسب بودن ابعاد نورگیر ساختمان های مرتفع و نیاز بازنگری به فرم و ابعاد آنها اظهار داشت : استفاده از سیستم های نوین نور دهی و ترکیبی و طراحی مناسب شکل نورگیرها  و بعضا طراحی پلکانی آتریوم ها میتواند در حیطه ی نور دهی مناسب راهگشا باشد .

در انتها ،  میزگرد کنفرانس با محوریت جمع بندی مسائل طرح شده در سخنرانی ها و با نگرش موردی به نقش معماران در  نورپردازی های فضاها و بناها برگزار شد .

هر یک از اعضاء میزگرد با رویکرد متفاوت به مقوله ی نقش معماران در نور و علوم مرتبط پرداختند .

محمد مهدی محمودی با تاکید بر این مساله که برای بیان نمونه ی خوب نورپردازی به معماری گذشته توجه میکنیم و کمتر نمونه ی نورپردازی مناسب در معماری امروز مشهود است به دلایل و چرایی مساله پرداخته و در ادامه رضا منصوری به بیان دیدگاه های خود پرداخته و علی نقی سلمانی با بیان مفاهیم نور و ظلمت ، روشنایی و تاریکی و ارتباط نور با روح انسان و درک معمار از طراحی مطلوب در حوزه ی نور به بیان این مساله پرداخت که بایستی همواره در نورپردازی ، نقاش ، معمار و مهندس طراح برق همکاری نمایند تا فضا در عین زیبایی ، کاربردی و مطلوب باشد .

در ادامه سید عطاا... صدر به فرهنگ سازی در حوزه ی تکنولوژی پرداخته و به این نکته تاکید کرد که باید با افتخار به گذشته خوب در حوزه ی معماری به دیدگاه مطلوب و برنامه ریزی برای آینده برسیم .

بهنام اتابکی با بیان این مطلب که توزیع مناسب جمعیت  راهکاری برای کاهش مرتفع شدن ساختمان ها است به طرح های اجرا شده و در دست احداث اشاره کرد.

میزگرد کنفرانس با بیان مسائل و رایزنی اعضاء پیرامون موضوع به اتمام رسید .

سارا تمیزکار